اصول فقه، دانشی است که قواعد لازم برای اجتهاد و استنباط احکام شرعی فرعی در فقه اسلامی را در بر دارد. پیشینه ی تاریخی این دانش به سده ی دوم هجری باز می‌گردد.
اصول فقه علمی اسلامی است که در آن قواعد استنباط احکام شرعی مورد بحث قرار می گیرد. این دانش کمابیش مانند نسبت بین منطق برای فلسفه است و در زمان حاضر همانندترین دانش به آن در غرب، دانش هرمنوتیک است.
تاریخچه علم اصول فقه
نخستین دانشمندان علوم اسلامی که در این زمینه سخن گفته اند، امام محمد باقر (۱۱۴ هجری) و امام جعفر صادق (۱۴۸ هجری) هستند، و نخستین نویسنده اهل سنّت که در این زمینه کتاب نوشته است، یعقوب ابن ابراهیم (۱۸۲ هجری) می باشد.
کتابهای اصول فقه
شیعه و سنی کتابهای بسیاری در علم اصول فقه نوشته اند که البته تعداد آثار شیعه و نیز دگردیسی و رشد این علم در شیعه بسیار بیش‌تر از اهل سنت بوده است. از پرآوازه‌ترین آثار اصول فقه می‌توان این موارد را یاد کرد:
التذکره شیخ مفید؛
عُده الاصول شیخ طوسی،
مستصفای غزالی،
المنخول غزالی،
معالم المجتهدین عاملی،
قوانین الاصول میرزای قمی،
هدایه المسترشدین محمد تقی اصفهانی تهرانی،
رسائل یا همان فرائد الاصول شیخ انصاری،
کفایت الاصول آخوند خراسانی و
حلقات شهید صدر
اشاره داشت. این کتاب‌ها بارها چاپ شده و تعدادی از آن‌ها به زبان فارسی هم ترجمه شده اند.
منابع
کتاب دروس فی علم الاصول، نگارش آیت‌الله سید رضا حسینی نسب.
کتاب فقه گویا - محمد صادقی تهرانی - انتشارات امید فردا - چاپ اول ۱۳۸۰
اصول فقه دانشگاهی ، محمد رضا شب خیز
ادوار فقه ، محمود شهابی
لغتنامه دهخدا
